Wet vergoeding affectieschade en evaluatie
Sinds 1 januari 2019 kan een beperkte groep naasten aanspraak maken op vergoeding van affectieschade. Affectieschade is immateriële schade (emotionele schade) die iemand kan lijden vanwege het feit dat een ander blijvend ernstig letsel heeft opgelopen of is overleden. De affectieschadevergoedingsclaim kan worden neergelegd bij de partij die met succes aansprakelijk kan worden gehouden voor het voorval als gevolg waarvan iemand blijvend ernstig letsel heeft opgelopen of is overleden. Dat voorval dient zich dan wel te hebben voorgedaan op of na 1 januari 2019.
De wetgever heeft de aanspraak op vergoeding affectieschade mogelijk gemaakt door een tweetal wetsartikelen te wijzigen. In die artikelen wordt nu aangegeven welke soorten personen tot de beperkte groep naasten behoren die aanspraak kunnen maken op vergoeding affectieschade. Deze vaste kring van gerechtigden bespreek ik hieronder. Vervolgens zal ik kort ingaan op de hoogte van de aanspraken. Ik sta tot slot nog even stil bij de evaluatie van deze wet.
Vaste kring van gerechtigden
De wetgever heeft dus gekozen voor een beperkte kring van naasten die aanspraak kunnen maken op vergoeding van affectieschade. Het gaat om de relatie tot degene die is overleden dan wel blijvend ernstig letsel heeft opgelopen (hierna spreek ik van ‘de gekwetste’) ten tijde van het voorval en deze kring bestaat uit:
- de echtgenoot of de geregistreerde partner van de gekwetste;
- de levensgezel die duurzaam een gemeenschappelijke huishouding met de gekwetste voert;
- de ouder van de gekwetste;
- het kind van de gekwetste;
- degene voor wie de gekwetste duurzaam in gezinsverband zorgt;
- degene die duurzaam in gezinsverband voor de gekwetste zorgt.
Wat opvalt is dat broers en zussen niet in de vaste kring van gerechtigden zijn meegenomen. Zij kunnen een beroep doen op de zogenaamde hardheidsclausule. Een dergelijk beroep is pas succesvol als iemand kan aantonen dat hij/zij in een zodanig nauwe persoonlijke relatie tot de gekwetste staat dat uit de eisen van redelijkheid en billijkheid volgt dat hij/zij recht heeft op vergoeding van affectieschade. In het begin oordeelden rechters nog wel dat broers en zussen in aanmerking komen voor vergoeding affectieschade op basis van de hardheidsclausule. Later werden rechters veel terughoudender in het toewijzen van dergelijke beroepen van broers en zussen.
Vaste bedragen
De wetgever heeft naast een vaste kring van gerechtigden ook gekozen voor vaste bedragen waarop aanspraak kan worden gemaakt. Die bedragen liggen op dit moment tussen de € 12.500 en € 20.000. Van invloed op de precieze hoogte (kunnen) zijn de volgende aspecten:
- de relatie van de persoon die aanspraak maakt op affectieschadevergoeding tot de gekwetste;
- het type voorval (misdrijf of geen misdrijf);
- het gevolg van het voorval (ernstig en blijvend letsel of overlijden).
Evaluatie
De wet vergoeding affectieschade wordt dit jaar geëvalueerd. Er wordt in ieder geval aandacht besteed aan de beperkte kring van gerechtigden. Er is namelijk op 13 februari 2024 in de Tweede Kamer gestemd over de motie om broers en zussen onder de vaste kring van gerechtigden te brengen. De motie is aangenomen.
Voor inzage in het huidige overzicht van de vaste kring van gerechtigden en van de vaste bedragen klikt u hier.
Tot slot
Het is fijn dat er nu al langer dan vijf jaar aanspraak kan worden gemaakt op vergoeding affectieschade. Naasten krijgen hiermee namelijk erkenning van hun leed. Ik hoop van harte dat ook broers en zussen op korte termijn onder de vast kring van gerechtigden gaan vallen, zodat zij niet meer hoeven aan te tonen dat sprake is van een bijzondere relatie met de gekwetste om erkenning van hun leed te kunnen krijgen.
Wilt u hulp bij het verhalen van (affectie)schade? Neemt u dan gerust geheel vrijblijvend contact met ons op via 0800 667 84 66 of via info@nm-letselschade.nl. Met de juiste kennis en ervaring helpen wij u graag verder.
Dit blog is geschreven door mr. E.W. (Elise) van Kempen, werkzaam bij NostimosMooyman.